वित्तेन रक्षते धर्मो विद्या योगेन रक्षते।
मृदुना रक्षते भूपः सस्त्रिया रक्षते गृहम्॥
अर्थात्,
धन के द्वारा धर्म की रक्षा होती है, अभ्यास से विद्या की रक्षा होती है। विनय भाव से राजा का रक्षा होता है; उत्तम स्वभावयुक्त स्त्री से गृह का रक्षा होता है॥
Meaning -
Dharma is protected by wealth, education by practice. King is protected by politeness; home by good woman.
१. आरालिकः, आंधसिकः, औदानिकः - A cook
२. आरामिकः - A gardener
३. आरोहकः - A rider, driver
४. आरटः - An actor
५. कुलंभरः, चौरः - A thief
६. कांडीरः - An archer
७. कांदविकः - A baker, a confectioner
८. कुुठारिकः - A wood-cutter
९. कुरटः, चर्मरुः, चर्मारः - A shoemaker
१०. चंडिलः - A barber
११. चाक्रिकः - A potter
१२. प्राजकः - A charioteer, coachman, driver
१३. प्रहरीः, प्रतिहारः, रक्षकः - A watchman, guard
१४. प्राघूर्णिकः - A guest, visitor
१६. शौचेयः - A washer-man
१७. भिषजः - A pharmacist
१८. भृत्यः, अनुयोज्यः - A servant
१९. वैज्ञानिकः - A scientist
20. चिकित्सकः - A doctor/A physician
21. अपसर्पः, अपसर्पकः - A secret agent, a spy
1. मुखम् - Face
2. कपालः - Skull
3. चिकूरः - Hair
4. कर्कराला - A curl of hair, ringlet
5. अलिकं - Forehead
6. कर्णः - Ear
7. ईक्षीका, चक्षुः, नेत्रम् - Eye
8. नासिका - Nose
9. कपोलः - Cheek
10. अधरः, ओष्ठः - A lip (lower or upper)
11. आस्यं - Mouth
12. दंष्ट्रा - Jaws
13. दन्ताः - Teeth
14. जिह्वा - Tongue
15. पीचः - The Chin
16. श्मश्रुः,मासुरी - Beard
17. कृकः - Throat
18. कंधरः - Neck
19. पृष्ठः - The back
20. कषेरुका, कसेरुका - The backbone, the spine
22. करः, हस्तः, पाणिः, कुलिः ,वाहुः - Hand
23. कफणिः, कफोणिः - The elbow
24. उपवाहुः - The lower arm
25. अङ्गुलयः - Fingers
26. करेटः - A finger nail
27. पिचंडः, उदरं - Belly
28. ऊरुः - Thigh
29. घुंटकः, घुंटिका - Ankle
30. पादः - Leg
31. चरणः,चरणं - Foot
प्रभूतं कार्यमल्पं वा यन्नरः कर्तुमिच्छति।
सर्वारम्भेण तत्कार्यं सिंहादेकं प्रचक्षते॥
अर्थात्,
बहुत अथवा अल्प कार्य जो मनुष्य करना चाहता है, सर्वप्रथम उस कार्य को पूरी लगन और हिम्मत के साथ सम्पन्न करे।सिंह का इसी एक महत्त्वपूर्ण गुण मनुष्य को ग्रहण करना चाहिए।
अन्नाद्दशगुणं पिष्टं पिष्टाद्दशगुणं पयः।
पयसोऽष्टगुणं मांसं मांसाद्दशगुणं घृतम्॥
अर्थात्,
अन्न की अपेक्षा आटा दस गुना अधिक शक्तिवर्धक होता है। आटे से दस गुना अधिक शक्ति दूध में होती है। मांस दूध से भी आठ गुना अधिक बल प्रदान करता है। परन्तु घी मांस से भी अधिक दस गुना शक्ति में वृद्धि कर देता है। इसलिए भोजन में घी की उचित मात्रा अवश्य ग्रहण करना चाहिए।
Meaning - Wheat flour is ten times more energetic than rice. Milk is ten times more than wheat flour. We get eight times more power from meat than milk. But ghee adds ten times more energy than meat. So one should add ghee in their daily meals in proper quantity.
एका महिला वस्त्रप्रक्षालनचूर्णं आनेतुं विपणीं अगच्छत्। मार्गे गच्छती सा देवालयं दृष्ट्वा तत्र अगच्छत्। देवालये देवदर्शनं कृत्वा एकस्मिन् आपणे प्रविष्टा।
महिला - (अपृच्छत् आपणिकाम् ) वस्त्रप्रक्षालनचूर्णं अस्ति वा न?
आपणिका - आम् , अस्ति। (आपणिका आहूतवती ) भो भगिनी! आगच्छतु शीघ्रम् आपणाभ्यन्तरम् तव हस्ते औषधिं लेपयिष्यामि।
(एतत् श्रुत्वा आश्चर्येण सह)
महिला आहुः - (आश्चर्येण सह) नही, नही, किमपि न भवति। कुत्रचिदपि मम शरीरे आघातः न भवति। (स्मरणं कृत्वा) भवती तु रक्तवर्णं सिन्दूरयुक्तं अङ्गुलिं दृष्टवा तस्मात् रुधीरः निर्गच्छति इति मन्यते किल ।
१. वसन्तऋतु - Spring
२. निदाघः/ ग्रीष्मऋतु - Summer
३. जलार्णवः / प्रावृषः / वर्षाऋतु - Monsoon
४. जलात्ययः / शरदृतु - Autumn
५. हेमन्तऋतु - Pre-winter
६. शिशिरः / शीतऋतु - Winter
